'Verzet in Bloemendaal' vertaald naar witte doek

BLOEMENDAAL De heldendaden tijdens de Tweede Wereldoorlog van een groep jonge verzetsstrijders uit Bloemendaal worden op film vastgelegd. Scenarist Chiem van Houweninge heeft de laatste hand gelegd aan het script voor ‘Verzet in Bloemendaal’. Een jaar lang werkte hij aan het op feiten gebaseerde oorlogsverhaal. Verschillende nationale en internationale streamingdiensten hebben reeds interesse getoond.

Van Houweninge is bekend geworden als scenarioschrijver van onder meer de tv-successen 'Zeg ‘ns aaa' en 'Oppassen' en de films 'De inbreker' en 'Storm in mijn hoofd', beide geregisseerd door Frans Weisz. Voor de Duitse televisiezender WDR was hij tussen 1982 en 1991 (mede)auteur van de serie 'Tatort' en van 1997 tot 2013 van 'Schimanski'.

Het boek ‘Verzet in Bloemendaal’ verscheen eerder dit jaar in papieren en digitale versie en als luisterboek. 75 jaar na de bevrijding wordt verhaald hoe Nederland in de laatste dagen van de oorlog aan een ramp ontsnapte. De Duitsers wilden de sluizen bij IJmuiden opblazen, maar de verzetsgroep uit Bloemendaal wist dit te verijdelen. Het boek is gestoeld op jarenlang onderzoek, gesprekken met directbetrokkenen en niet eerder gepubliceerde documenten, grotendeels afkomstig uit het archief van Cees de Jong. De Jong was een jonge Bloemendaalse student die destijds de spil in het verzet vormde. Hij is de hoofdrolspeler in de film.

Chiem van Houweninge is een jaar lang bezig geweest met het script, wat geen sinecure bleek. “Het is een geweldig boek met ontzettend veel informatie, maar dat maakt het nog geen filmscenario”, vertelt hij. “En los daarvan moet ik ook aan het picturale geweld denken. Het moet geen documentaire worden, maar een spannende film.” Nadat hij het boek had gelezen, deed de scenarist onderzoek naar de betreffende periode en bekeek hij veel oorlogsfilms. Ook putte hij uit zijn eigen herinneringen. “De hongerwinter heb ik zelf nog meegemaakt, ik ben van 1940. Met het werken aan dit script kwamen de herinneren terug. Zo heb ik het bombardement op het Bezuidenhout meegemaakt en ging ik die laatste strenge oorlogswinter met mijn oma naar de gaarkeukens. Die atmosfeer voel ik nog steeds als ik eraan denk.”

FEITEN Hoewel hij er soms niet aan ontkwam scènes te verzinnen, heeft Van Houweninge zich zo veel mogelijk aan de feiten gehouden zoals deze door auteurs Charles Coster van Voorhout en Hans Hoffmann werden opgetekend. “Sommige gebeurtenissen zijn filmscènes an sich. Je kunt je niet voorstellen wat die groep jongens heeft meegemaakt”, stelt de scenarist.

Hij memoreert een van de eerste scenes. De jonge Cees is naar Limburg gestuurd om zich aan te sluiten bij de mobilisatie. Daar trekt net de 36e pantserdivisie van de Duitsers op. In de Nederlandse kazerne spoort de majoor Cees en de andere jongemannen aan: "Die Duitsers zijn hier op visite zonder uitnodiging. We gaan ze terugsturen naar Mofrica!’. “Vervolgens stappen Cees en de zijnen op hun fietsen en met geweren over hun schouders trappen ze de jeeps en tanks van de Duitsers tegemoet”, vertelt de scenarist. “Een schrijnend beeld, heel tekenend voor die periode.”

VERHAAL Het verhaal van het verzet in Bloemendaal speelt zich af in de laatste weken van de oorlog. Onder de operatienaam Sprengkommando hadden de nazi’s een spoor van vernieling achtergelaten in Oost-Europa en Rusland. Toen het eind van de oorlog naderde wilden zij de ‘tactiek van de verschroeide aarde’ ook in Nederland toepassen. Het nazi-Sprengkommando in Bloemendaal, zetelend in een villa aan de Rijperweg, had de opdracht de elektriciteitscentrales van Amsterdam en Velsen en de sluizen van IJmuiden op te blazen. Als die tot ontploffing zouden worden gebracht zouden grote delen van West-Nederland overstromen.

De gevolgen voor het toch al kwetsbare Holland zouden rampzalig zijn geweest, overstromingen zouden ontelbare levens hebben gekost. Het plaatselijke verzet slaagde erin de nazi’s op andere gedachten te brengen en een dreigende ramp af te wenden. ‘Verzet in Bloemendaal’ vertelt het verhaal van smeergeld en omkoping en beschrijft gedetailleerd hoe onverschrokken, maar ook hoe wanhopig soms de illegaliteit zich wapende tegen een steeds agressievere bezetter.

BUITENLANDSE INTERESSE Het boek en de film zijn een initiatief van Jan de Jong, zoon van hoofdpersoon Cees de Jong. De Jong hecht er veel waarde aan dat het verhaal over het verzet wordt doorverteld en heeft het boek, ebook en luisterboek, ingesproken door Gijs Scholten van Aschat, uitgegeven en beschikbaar gesteld zonder winstoogmerk. Het filmscript wordt ook non-profit beschikbaar gesteld aan een producent. “We willen kijken welke producent het best aansluit bij de doelstelling om de kennis over te dragen”, aldus De Jong.

Hij geeft aan dat niet alleen in Nederland interesse is voor de verfilming, maar dat er ook gesprekken zijn met buitenlandse partijen. Het script wordt dan ook naar het Engels vertaald. Samen met Chiem van Houweninge gaat De Jong de komende maanden de knoop doorhakken. De scenarioschrijver is zelf ook benieuwd hoe het verder gaat: “Ik heb veel meegemaakt, maar een samenwerking met een streamingsdienst is voor mij nog helemaal nieuw.”