Haarlemse filmmaker legt geheimen Mata Hari bloot

HAARLEM De Amerikaans-Nederlandse documentaire ‘Mata Hari, The Naked Spy’, die dit jaar in de Nederlandse filmhuizen zou gaan draaien, beleeft vanwege Corona zijn Nederlandse première nu online. De film van de Haarlemse filmmaker Machiel Amorison en de Amerikaanse cineaste Susan Wolf, die samen tekenden voor de regie en de productie, kan vanaf november worden gedownload en gestreamd via de website www.mataharithenakedspy.com.

NIEUWE BLIK OP LEVEN Het idee voor de film komt van de Haarlemse filmmaker Machiel Amorison. Hij is al jaren gebiologeerd door de figuur van Margaretha Zelle (Mata Hari), van wie op verjaardagen verteld werd dat ze in Leeuwarden bij zijn overgrootmoeder in de klas had gezeten. Aanleiding voor het maken van de film was het jaar 2017, honderd jaar na Mata Hari’s dood, toen persoonlijke brieven uit het begin van de vorige eeuw en oorlogsdocumenten uit 1917 beschikbaar kwamen die een nieuwe blik gaven op haar leven. Amorison: “Toen ze die brieven schreef rond 1903 en 1904 zat ze midden in een scheiding en dreigde daardoor haar dochtertje Non kwijt te raken, nadat een paar jaar eerder al haar zoontje Norman was overleden. De brieven vertellen het verhaal van een gekwelde moeder, nog voor ze bekend werd als danseres en spionne.”

‘Mata Hari, The Naked Spy’ ging in 2018 in première op het Santa Fe International Film Festival in Amerika en begon daarna aan een succesvolle tournee langs andere filmfestivals. Een groot deel van de opnamen voor de film vond plaats in Nederland, waaronder Haarlem en Den Haag (Hotel des Indes), Kasteel Kerckebosch in Zeist, de Zaanse Schans, het Edam Museum en in radarstoomboot De Majesteit in Rotterdam. Actrice Thekla Reuten, levert een bijdrage aan de film als voice-over van Mata Hari, die gespeeld wordt door de Haagse balletdanseres Florence Rapati. Zij maakte de choreografie voor de dansoptredens van Mata Hari en voerde die ook zelf uit in de film. De originele muziek is gecomponeerd door Frank van Wanrooij. 

LEVENSVERHAAL Mata Hari The Naked Spy is een mix van documentaire en speelfilm. Haar levensverhaal wordt verteld aan de hand aan de hand van interviews met historici, schrijfsters, psychotherapeuten en mensen uit de entertainmentwereld. Een van de geïnterviewden uit Nederland is Marijke Huisman, schrijfster van het boek “Mata Hari, de levende legende”. In de film wordt voor het eerst gebruik gemaakt van bijzonder archiefmateriaal, dat pas in 2017 beschikbaar kwam: persoonlijke foto’s en brieven van Mata Hari, waarin ze schrijft over een aantal zeer persoonlijke ervaringen uit haar leven. Ook het geheime Franse oorlogsdossier over de rol van Mata Hari als spionne, dat in 2017 honderd jaar na haar executie door een vuurpeloton, in Parijs werd vrijgegeven, komt in de film ter sprake. 

Op het hoogtepunt van haar roem, tussen 1905 en 1915, waren Mata Hari’s erotische dansvoorstellingen te zien in uitverkochte theaters in heel Europa en haar portret stond onder andere op de cover van Vogue. Toch eindigde haar leven voor het vuurpeloton, nadat zij in Frankrijk als spionne voor Duitsland was veroordeeld. Was zij inderdaad een gevaarlijke spionne, die met haar uitgesproken gedrag en expliciete erotische expressie een dreiging vormde voor de gevestigde orde, of werd zij het slachtoffer van een land dat een zondebok zocht om iemand de schuld te geven van een vernietigende oorlog? Volgens mede-regisseur Susan Wolf, stond Mata Hari voor: “seksuele vrijheid, artistieke expressie en controle over haar eigen leven - iets waar vrouwen ook nu nog naar streven. Zij heeft dit streven met haar leven moeten betalen.” 

BONUSVIDEOS Met de aankoop van de film worden een aantal exclusieve bonusvideo’s aangeboden, waaronder een interview met historicus en auteur, Jeanne-Pierre Turbergue, de eerste journalist die inzage kreeg in Het geheime dossier van de Raad van Oorlog, het Franse militaire dossier over Mata Hari. Na het lezen van de dossiers kreeg Jean-Pierre twijfels over de inhoud. In de film gaat hij uitgebreid in op de vraag of Mata Hari wel of niet schuldig was aan spionage.